[ Rivayet olunur ki taht-ı Yunanda yani Konya şehrinde,
bir hekim-i hâzik var idi. Adına Beşir Çelebi derlerdi. Ana cümle halkın
itimadı var idi, Gâyet usta idi. Bir gün atıyla giderken, bir cenazeye
rasgelüp, götürün giden kimesnelere çağırup itdi:
”İşbu getürüp gittiğiniz kişi diridir,” didi. Dahi
atından aşağı indi. Meyyitin tabutunu açıp ol kişiden kan aldı. Bir zamandan
sonra ol kişi gözün açıp ve kalkup oturdu.
Beşir Çelebiye itdiler: “Sultanum, neden bildûniz bu
kişi diri idigûn?”.
Beşir Çelebi itti: “Getirenlerinden bildim, zira bu
meyyit gayet ağır olur, diri adam hafif olur, anden bildim.” ]
BEŞİR ÇELEBİ,
Fatih Sultan II. Mehmet döneminde yaşamış önemli bir
hekimdir. Onun Edirne tarihi ve kendisine atfedilen bir Devlet-i Aliyye
(Osmanlı) tarihinden başka, "Mecmû'atü'l-Fevâ‟id adlı önemli bir tıp
kitabı bulunmaktadır. Bu kitap ilk tıp terimleri kitabıdır.
E. Blochet‟in Catalogue des Manuscrits Turcs‟ta
bahsettiği bu hacimli eser 282 varaktan oluşmaktadır ve "Bibliothèque
Nationale de France‟de, SUP TURC 234 numarada kayıtlıdır.
Türklere ait en eski yazılı tıp metinleri Turfan
seferleri sırasında bulunan Uygur dönemi yazmalarıdır. Şu anda Berlin
Üniversitesi Turfan Yazmaları Koleksiyonunda bulunan bu metinler Prof. Dr.
Reşit Rahmeti Arat tarafından Zur Heilkunde der Uiguren I, II (1930-1932) adlı
Almanca kitapta ele alınıp incelenmiştir.
Söz konusu eserde ele alınıp incelenen yazmalardan
anlaşıldığına göre, bu dönemde Türkler, hastalıkların tedavisinde kuş eti,
yılan derisi, kunduz hayası gibi hayvansal tedavi maddeleri ve soğan, sarımsak,
turp, ayva, bal gibi muhtelif sebze-meyveler, otlar ve gıdalar kullanmışlardır.
Selçuklular dönemine bakıldığında ise açılan birçok
darüşşifa, bu dönemde de tıp ilmine verilen önemin devam ettiğini göstermesi
bakımından kayda değerdir.
Tarihî sırayla bu önemli darüşşifalardan bazıları
şunlardır:
1205‟te Kayseri‟de Gevher Nesibe Darüşşifası ve
Gıyasiyye Tıp Mektebi, 1217‟de Sivas‟ta Keykâvus Darüşşifası,
1217-1236‟da Konya Darüşşifaları,
1235‟te Çankırı‟da Selçuklu Emirlerinden Atabey Ferruh
Darüşşifası, 1272‟de Kastamonu‟da Ali Pervane‟nin Darüşşifası,
1275‟te Tokat‟ta Pervane Bey‟in Darüşşifası,
1288‟de Turan Melik Sultan‟ın Divriği‟de inşa ettirdiği
darüşşifa vb. Ermenek'de ki Tol Medrese 1339 yılında Karamanoğulları Beyliğinin
Ermenek Emiri Burhaneddin Musa Bey tarafından yaptırılmış olup, BEŞİR ÇELEBİ
burada yetişmiştir.
Fatih Sultan II. Mehmed’in hekim başısı olmuştur.
Şerafettin GÜÇ
araştırmasıdır.
Kaynak : - Uygur dönemi tababetini ele alan başka bir
çalışma da Arat‟ın eserinden hareketle Prof. Dr. A. Süheyl Ünver tarafından
hazırlanan Uygurlarda Tababet (İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü
Yayınları, İstanbul, 1936) adlı kitaptır. - Ayrıntılar için Ünver, Süheyl (1943),
Tıb Tarihi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Bu eserin Fransa'da işi ne. Değerlerimize sahip çıkma konusunda çok ama çok uzaklardayız. Temel eğitim şart.
YanıtlaSil