Türkler Türkistan’dan
Makedonya’ya iki yoldan gelmişlerdir.
Birinci yol, Hazar
Denizi ile Karadeniz’in kuzeyidir. Birinci yolla Hun, Avar, Bulgar, Peçenek,
Oğuz (Uz), Kıpçak (Kuman) Türkleri Tuna’yı geçerek Makedonya’ya inmiştir.
İkinci yolla Doğu Roma
imparatorluğu, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Türkler (Oğuz/Türkmen/Yörük; Tatar, Vardar
Türkleri, Konyarlar ve Sarı Saltıklılar) Anadolu üzerinden -
Gelibolu Boğazı’nı geçerek Makedonya’ya yerleşmiştir.
Genelde tüm Balkan yarım
adasına özelde ise Makedonya’ya Türklerin yerleştiği tarih 26 Eylül 1371 Meriç
savaşıyla başlar.
Sözü edilen tarihten önce
Makedonya’da Türk varlığı tartışılmaz bir konudur.
Ancak Türklerin bu coğrafyada
fetihler gerçekleştirmelerinin ardından Osmanlı’nın izlediği iskân
politikasıyla çok sayıda Türk buraya yerleştirilerek Balkanlar idari olarak da
Türk yurdunun bir parçası olmuştur.
Aktaş Dağında Yörük Köyleri
Balkan Savaşlarının (1912-1913)
ardından Osmanlı’nın idari yönetimi son bulmuş olsa da Balkanlardaki Türkler ve
Türk kültürünün varlığı hala sürmektedir.
Bu geleneği yaşatanlardan
birini de Makedonya’nın Doğusunda Aktaş dağının eteklerinde yaşayan Yörüklerdir.
Kızılalma Karaman Yörüklüğü
Onlara sorulduğunda
kendilerinin Kızılalma, Konya, Karaman dolayından geldiklerini söylerler: “Biz
Kızılalma Karaman Yörükleriyiz” şeklinde tanımlamada bulunurlar. Bundan dolayı
bazı araştırmacılar “Doğu
Makedonya Yörükleri” yerine Aktaş’taki Yörük köylerine “Kızıalma Karaman
Yörükleri” ve “Kızılalma Karaman
Yörüklüğü” demeyi tercik etmektedirler.
Bugünün Makedonyası, dünün
Manastır ve Selanik Vilayetlerinde Yörükler yaşıyor. Onlardan bir kısmı zamana
uymuşlar, Aktaş Dağları etrafına sığınmışlar ve “göçebecilik” oynuyorlar.
Şehir merkezlerinde iki katlı
evlerini kışlak tutan Yörüklerin, çocukluğumuzun geçtiği Konya’da on kilometre
çapındaki yarı göçebe misali bir mevsimlik “bağ” hayatı var. Buradaki kasıt
üzüm bağı değil tarımın ve hayvancılığın yapıldığı tarım alanıdır.
Radoviş ve İştip köylerinde bu
hayat devam ediyor. Bu hayatı devam ettirenlerin en güzel yanları bu hayatları
içinde asırlık neşelerini ve elbiselerindeki renkleri kaybetmemeleridir.
İşte Ağlar Dağlar eteklerinde
bir Yörük efeler diyarı Radoviş. Konya’dan göçtüklerini söyler buraların
Yörükleri hakikat doğrudur. Çünkü kıyafetleri Konya’nın Hadim ve Taşkent yöresi
kıyafetleri ile benzerlik gösterir.
Yörüklük: Türkçe bir
addır. Yörük-lük; Yörük adına “-lük” eki getirilerek
yapılmıştır. Yörük, Yörü- eylemine “-k” eki getirilerek türemiştir.
Yörüklük, dört anlama gelir:
1. Çokluk bildirir:
“Yörükler’in çok olduğu yer”
2. Yer anlamına
gelir: “Yörükler’in yaşadığı yer.”
3. Kişiler: “Yörükler”
4. Yaşama biçimi:
“Türkler’e özgü yaşama biçimi.”
Makedonya’nın İştip-Raduş arası
ve dolayında yaşayan Yörükler ve öbür Türkler’e göre Yörüklük, “Yörükler”
ve “Yörükler’in yaşadığı yer” demektir.
Yerli halklara (Bulgar,
Makedon, Sırp…) göre de Yörüklük, hem “Yörükler” hem de “Yörükler’in
yaşadığı yer” demektir.
Asya’nın Kızılalma’sından Anadolu’nun Karaman’ına;
Anadolu’nun Karaman’ından
Makedonya’nın Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerine konan
Yörükler:
“Kızılalma-Karaman Yörükleri”,
yaşadıkları yer de: “Kızılalma-Karaman Yörüklüğü” olarak anılmalı,
bilinmelidir.
Türk basını, özellikle
Makedonya Türk basını ve yazını da bölgeden bahsederken,
“KIZILALMA-KARAMAN YÖRÜKLÜĞÜ” diye bahsetmelidir!
Kızılalma-Karaman Yörüklüğü: Tarihte ve günümüzde, bölge olarak Makedonya Cumhuriyeti’nin doğusunu;
Dağ olarak, Plaçkovitsa (Aktaş)
Dağı’nın güney eteklerini.
Şehir olarak, İştip’in
kuzeydoğusuyla, Raduş’un batısını; belediye olarak İştip, Raduş ve Karbintsi
belediyelerinin bir kısmını.
Köy olarak, Radanya, Hocalı, Kurfallı, Koca
Gürgen (Koca
Gaber), Şaşavarlı, Poçuval, Kulağuzlu, Kepekçili, Yonuzlu, EbipliAktaş,
Pırnalı, Kutsa, Kocalı, Alikoç, Süpürge ve Pırnalı Yörük
Köylerini kapsamaktadır.
Şerafettin GÜÇ
Karamanoğulları Tarihi
Araştırmacısı Yazar
Hiç yorum yok:
Yorum Kuralları
Yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret, küfür, aşağılayıcı, küçük düşürücü, pornografik,
ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici,
yorumların her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluğu yorumcuya aittir.
İsimsiz yazılan yorumlar bir saat içinde sistem tarafından otomatik olarak silinir.