(Ermenek – Tepebaşı)
Bednam (Tepebaşı) Köyünün Halimiye Adını Alışı
Osmanlıca Belgenin Aslı ve Çevirisi
Sonuçlar
1970 yılından önce bugün Tepebaşı
adını almış bulunan Halimiye adında bir Nahiye vardı. Nahiye kelimesi daha
sonra Bucak şeklinde Türkçeleştirildi.
Nahiyeler / Bucaklar ulaşım ağı
yönünden birbiriyle bağlantılı, jeomorfolojik ünite ve birimler itibarıyla aynı
coğrafi ortamı paylaşan köylerin (muhtarlık alanlarının) bir sınır içine
alınmasıyla oluşturulmuş idari alanlardı.
Nahiyenin mutlaka bir merkezi olurdu
ama belgelerde genelde bu merkez köyün adı geçmemektedir.
Nahiye statüsünden önce Ermenek’ten
batıda kalan tüm köylere Nevahi yani nahiyeler denirdi ve Nevahi adında bir
kaza vardı.
Bu nahiyelere yani Nevahi kazasına
19. yüz yıldan önce bir merkez göremedim. Ama 1830 ve 1845 belgelerinde Davdas
köyünün Nevahi’nin merkezi olduğu açıkça görülüyor. Zira bu tarihlerde kaza
müdürü ve kadı burada ikamet ediyordu.
20. yüz yıl başlarında ise Nevahi
merkezinin Halimiye / Tepebaşı köyü olduğunu belgelerden görüyoruz.
Bu Nevahi daha önceleri İçil
sancağına bağlı, Ermenek’ten ayrı bir kaza olarak yer alırken Cumhuriyete yakın
son dönem Osmanlı belgelerinde Nevahi-i Ermenek yani Ermenek Nevahisi yani
nahiyeleri olarak geçmeye başladı.
Nahiyeyi oluşturan alan içinde
merkezi konumlu bir yerleşme (köy, kasaba veya şehir) bucak merkezi olurdu ve
bucak müdürlüğü teşkilatı burada yer alırdı.
“1970’ten sonra görev süreleri
dolan, vefat eden veya emekli olan bucak müdürlerinin yerine tayin yapılmayarak
tedrîcen teşkilâtı kaldırıldı. XX. yüzyılın son çeyreği içinde nahiyelerin bir
bölümü ilçelere dönüştürüldü, bir bölümü de dağıtılıp köyleri yakın ilçe
merkezlerine bağlandı. DİA)
Şimdi konumuza gelelim:
Nevahi Kazası 1895 yılında Davdas’ta
(Üzümlü) yaşanan olaylar üzerine Nevahi Nahiyesi adını alıyor ve merkezi de
Davdas’tan Bednam / Halimiye köyüne taşınıyor.
Belgelerde Bed Karyesi diye geçen
Bednam adının Halimiye olarak değiştirilmesi hakkındaki yazışma belgeleri
aşağıdadır.
Bednam
(Tepebaşı) Köyünün Halimiye Adını Alışı
“Bab-I Âli Daire-i Sadaret Tahrirat
Kalemi 1711
Dâhiliye Nezaret-i Celilesine
Devletlü Efendim Hazretleri
Ermenek kazası muzafatından (bağlılarından)
Nevahi nahiyesinin merkezi olan Bednam karyesinin Halimiye namıyla tevsimi (adlandırılması)
hususuna 11 Teşrin-i evvel 1316 tarihli ve 1757 numaralı tezkire-i aliyyeleri
üzerine bil’istizan irade-i seniyye-i cenab-ı hilafet-penahi şeref-sudur
buyrulmuş olmakla icra-yı icabına ve devâir-i müteallikaya (ilgili dairelere) malumat
itâsına himmet buyrulması siyakında tezkire-i senâveri terkîm kılındı efendim.
27 Şevval 1328 ve 18 Teşrin-i evvel
1326 / 01 Kasım 1910
Sadrazam Namına Müsteşar İmza” (BOA
Osmanlı Arşivleri)
Çevirisi
Babı ali başbakanlık yazı işleri
İçişleri Bakanlığı Yüce Makamına
Ermenek’e bağlı Nevahi nahiyesi
merkezi olan Bednam köyünün adının Halimiye olarak adlandırılması konusunda 11
Teşrin-i evvel 1316 (24 Ekim 1900)
tarihli ve 1757 numaralı yüce tezkire üzerine yüce padişahımızdan gerekli
ferman çıkmış olduğundan gerekenin yapılarak alakalı dairelere bilgi verilmesi
konusunda bu yazı yazılmıştır efendim.
27 Şevval 1328 ve 18 Teşrin-i evvel
1326 / 01 Kasım 1910
Sadrazam (Başbakan) Namına Müsteşar
İmza”
Sonuçlar:
1- Belgelerde geçen 1900 yılında ve
1910 yılında Halimiye Nevahi nahiyesinin merkezidir.
2- 1895 yılında Nevahi Kazası
statüsü Nevahi Nahiyesi şeklinde değiştirilip makamı da Davdas’tan alınarak
Bednam köyüne taşınıyor ve kaza müdürünün yerini Nahiye Müdürü alıyor.
3- 1830 ve 1845 yılında Davdas
Nevahi kazası merkezidir bu durum 1895’e kadar sürmüştür.
4- 1970 yılında nahiye – bucak
statüsüne çoğu yerde son verilinceye kadar Halimiye Nahiye merkezidir.
Mükremin KIZILCA
Hiç yorum yok:
Yorum Kuralları
Yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret, küfür, aşağılayıcı, küçük düşürücü, pornografik,
ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici,
yorumların her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluğu yorumcuya aittir.
İsimsiz yazılan yorumlar bir saat içinde sistem tarafından otomatik olarak silinir.