1610’da Karaman - Ermenek’ten İstanbul'a Başları Gönderilen Eşkıya Kimlerdi?
Ermenek Kalesini Basıp Halkı Rencide eden Eşkıyanın Kellelerini
İsteyen Padişah Kimdi?
Bu padişah Yöre Halkının Huzuru İçin Ermenek Kadısına Neler
Söyledi?
Tarih boyunca hem en tenha bir
sığınma yeri hem de mazlumlara zulüm yerlerinden biri olan Kilikya’nın kayalık
yerleri tarih boyunca Taşlık Kilikya, Sengistan ve Taş İli adını almıştır.
Bu şekavet hareketlerinin en
sonuncusu 1921 yılında Kurtuluş Savaşı sırasında yaşanmıştır. “100 Yıl Önce
Ermenek ve Baskın Olayı” adlı basıma hazır eserimizde ele aldığımız bu olaydan
sonra bazı münferit vakaları hariç tutarsak tarihin en huzurlu dönemini
yaşadığımızı söyleyebilirim.
1921 yılına daha doğrusu Türkiye
Cumhuriyeti kuruluşuna kadar her dönemde Taşeli yöresinde eli silah tutan
zalimler, biti kanlanan haydutlar halka akıl almaz zulümlerde
bulunmuşlardır.
Bu zulümler İslamlaşma öncesinde
daha da kötüydü. Kayalarımızdaki köşe köşe insan eliyle oyulmuş inlerin
bazılarını mazlumlar zalimlerden korunmak için, bazılarını da eşkıya -
haydutlar mekân tutup halkın malına canına ve ırzına tasallut için
kullanmışlardı.
Son bin yıllık Müslümanlık çağında
da bölgemizde şekavet hareketleri hiç hız kesmemiş gibidir. Önümüzdeki Osmanlı
arşiv kayıtları her dönemde bunun feci belgeleriyle doludur. En üzücü yanı ise
zaman zaman idarecilerin de bunlara arka vermesidir.
Geçen günlerde “İçil Ermenek’ten
İstanbul’a gönderilen Kesikbaşlar” özetiyle verilen belgeyi almak istediğimde
önüme 450 resim yani 900 sayfalık bir Mühimme Defteri çıktı. Mühimme defteri
bizzat padişahın fermanlarını ve el attığı olayları ihtiva eden defter
demektir.
225 lira tutan bu defteri
internetten satın almadan istenen belgeye ulaşmak imkânsız gibiydi. Ben de
sosyal Medyadan bir mesajla bu defteri alıveren olursa bir makale
hazırlayacağımı söylediğimde ilk saatte çok sevdiğim bir hemşerimiz “Hocam ben
alıyorum” dedi. Ama ben o kardeşimize yük olabilir kaygısıyla kabul etmedim ve
teşekkür ettim. Az sonra değerli bir hemşerimiz telefonla arayıp “Hocam İBAN
ver ben parayı aktarıyorum, sen satın al ve bana da defterin bir nüshasını
gönder” dedi.
Kısaca başlıktaki konu böyle ortaya
çıktı. Şimdi gelelim aranan, bulunan ve çevirerek bu makaleye konu başlığı
yaptığım belgeye:
Ermenek Kalesini Basıp Etkisiz Hale
Getirilerek Payitahta Gönderilen Kelleler Kimlere Aitti?
“İçil kadısına hüküm ki;
Mektup gönderip bundan akdem (önce)
emr-i şerifim varit olup İç ilinde vaki olan eşkıyanın haklarından gelmeği
ferman olunmakla Ermenek Kalesini eşkıya teslim ettikten sonra eşkıyadan
Anamur’da sakin Münir nam şakiye tabi olanlardan Ermenekli Hızır Bölükbaşı ve
Selendi’de (Gazipaşa) sakin Subaşı oğlu Mehmet ve Giriz Bölükbaşı nam şakilerin
başları südde-i saadetime irsal (gönderilmiştir) olunmuştur.
Deyü ilam eyledikleri telhis olunup yaya
birle serir-i saadet-masirime arz olunmakla ilm-i şerifim muhit olmuştur.
Berhurdar
olasın İmdi min ba’d (bundan sonra) dahi ol etraf ve eknafta fitne ve
fesat üzere olan eşkıyanın izaleleri (temizlenmesi) ve reâyâ ve berâyâ (halkı
ve tebaayı) eyyam-ı sadaret-encamımda gezenden hali olmaları cihet-i saireden
husus-ı mezbur ile mukayyet olasın deyü hatt-ı hümayun-i saadet-makrunumla
ferman-ı Alişan’ım sudur olmuştur:
Buyurdum ki:
Vusul buldukda (ferman ulaşınca) bu
bapta sudur eden hatt-ı hümayun-i saadet-makrunum mucibince (fermanım gereği) erkânı
vecihle mukayyet olup dahi ol etraf ve eknafta (Taşili yöresinde) fitne ve fesat üzere eşkıyaya mecal vermeden
bi-hasebi’ş-şer’ (kanun icabı) haklarından gelmekte ve reâyâ ve berâyânın
istirahatlerini yatır ve oturur … getüresin inşallah Teâlâ vücuda gelen
hizmetiniz gereği gibi meksur (çok) olup enva-ı iltifat-ı aliye-i mülükaneme
mazhar olması mukarrerdir.”
Sonuçlar:
1. Sultan Ahmet zamanında Ermenek
kazasını Anamurlu eşkıya başı Münir’e bağlı şakiler basıyorlar.
Hükümet güçleri kaleyi eşkıyadan
teslim alınca baskına öncülük ederek halka zulmeden şu şakilerin kelleleri
kesilerek İstanbul’a gönderiliyor:
1- Ermenekli Hızır Bölükbaşı
2- Gazipaşalı Subaşıoğlu Mehmet
3- Gazipaşalı Giriz Bölükbaşı
4- Eşkıya başı Anamurlu Münir.
Padişah Birinci Ahmet İçil kadısına
yazdığı fermanda şöyle demektedir:
Bundan sonra bir daha halkı eza ve
cefa eden eşkıyaya asla meydan verme! Taşeli civarındaki bütün yerleşim
yerlerindeki halkın huzur ve emniyetine mukayyet ol!
(Kaynak BOA A_{DVNSMHM_00078_00010)
Mükremin
KIZILCA
Hiç yorum yok:
Yorum Kuralları
Yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret, küfür, aşağılayıcı, küçük düşürücü, pornografik,
ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici,
yorumların her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluğu yorumcuya aittir.
İsimsiz yazılan yorumlar bir saat içinde sistem tarafından otomatik olarak silinir.